Κατά τη διάρκεια των σπουδών αλλά και της ειδικότητας ένας γιατρός μαθαίνει να διαγιγνώσκει και να θεραπεύει νόσους με τον ίδιο τρόπο σε όλους τους ανθρώπους. Δεν μαθαίνει και δεν καταλαβαίνει ότι στην κάθε θεραπεία περιλαμβάνεται και η απόφαση του ασθενούς να θεραπευθεί! Έτσι, όταν ένας ιατρός ανακοινώνει μια θεραπεία συνήθως δεν τίθεται σε συζήτηση αφού στην πραγματικότητα μόνον αυτός τη γνωρίζει. Παρόλ’ αυτά πολλές φορές και ο ίδιος ο ασθενής μπορεί να δώσει τις δικές του χρωματικές πινελιές που να είναι μάλιστα καθοριστικές για την έκβαση της θεραπευτικής διαδικασίας. Άλλωστε οι νέες θεραπείες (πχ γονιδιακές) τείνουν στην εξατομίκευση τόσο των φαρμάκων όσο και της διαδικασίας.

Σε μια ανάλογη κατεύθυνση κινήθηκε και ο A. Antonofsky όταν εισηγήθηκε τον όρο “salutogenesis” στον τομέα της προληπτικής ιατρικής. Η συγκεκριμένη θεωρία προσανατολίζεται στη διερεύνηση και την προώθηση παραγόντων που οδηγούν στον καθορισμό μιας “θετικής υγείας”. Με πιο απλά λόγια η υγεία ενός ατόμου ή μιας κοινωνίας δεν στοιχειοθετείται απλά και μόνο από την απουσία ασθενειών. Βρισκόμαστε πια στην τρίτη εποχή της δημόσιας υγείας όπου οι περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν “υγεία” που να τους επιτρέπει να κάνουν στη ζωή τους αυτό που επιθυμούν(βιβλιογραφία).

Ο Antonovsky εισήγαγε τον συγκεκριμένο όρο σε αντίθεση με τον ιατρικό όρο “παθογένεση” που διακατέχει όλο το φάσμα της Ιατρικής σήμερα, από την έρευνα μέχρι και την άσκηση της. Στον παρακάτω πίνακα συνοψίζονται οι διαφορές τους. Παρόλ’ αυτά και ο Antonofsky και οι συνεχιστές του θεωρούν τους δύο δρόμους συμπληρωματικούς.

Σημείο εκκίνησης = δυναμικό υγείας
Πλησιάζοντας το δυναμικό υγείας και τις αιτίες του
Εργάζεται για να δημιουργήσει παράγοντες υγείας
Πρόδρομη: δημιουργεί συνθήκες ευ ζην σε φυσικό, νοητικό και κοινωνικό επίπεδο
Ο άνθρωπος έχει αδυναμίες και υπόκεινται στην εντροπία
Ρεαλιστική προοπτική: προχωρά προς την υγεία
Εστιάζει στην προαγωγή κερδών ή ανάπτυξης
Βελτιώνει τις ικανότητες και δυνατότητες κάποιου ώστε να ζήσει πλήρως
Θέλει να βοηθήσει ή να ενισχύσει την ικανότητα ενός ατόμου να προχωρά μπροστά
Για την υγεία (for Health)
Για αυτούς που θέλουν καλύτερη υγεία
Πρωταρχική εστίαση στην προαγωγή θετικής υγείας
Δευτερεύουσα ωφέλεια: πρόληψη ασθένειας και αδυναμίας
Έκβαση η παρουσία κάποιου κέρδους
Συνεχής βελτίωση
Βελτιστοποίηση του δυναμικού

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Becker, C. M., Glascoff, M. A., & Felts, W. M. (2010). “Salutogenesis 30 Years Later: Where do we go from here?” International Electronic Journal of Health Education, 13, 25-32. Can access at: http://files.portfolioeducacional.webnode.pt/200000064-08f0a09ea3/Orienta%C3%A7%C3%A3o%20Salutog%C3%A9nica.pdf
• Studying Health vs. Studying Disease – Aaron Antonovsky. Lecture at the Congress for Clinical Psychology and Psychotherapy, Berlin, 19 February 1990.
• Bengt Lindström, “Salutogenesis – an introduction”