Οι 6 καταστάσεις ενός νεογέννητου

Ο Αμερικανός παιδίατρος Dr. T. B. Brazelton, μετά από μακρόχρονη ασχολία με νεογνά, αναγνώρισε τις 6 καταστάσεις εγρήγορσης τους που περιγράφονται παρακάτω. Η γνώση τους βοηθάει την αποκρυπτογράφηση της συμπεριφοράς του μωρού σας και έτσι την καλύτερη αναγνώριση των αναγκών του. Όλα τα νεογνά περνούν από όλες ή αυτές κυκλικά μέσα στη μέρα. Το καθένα όμως σπαταλά μοναδικά διαφορετικό χρόνο κάθε φορά σε αυτές ανάλογα με την ωριμότητά του, την ηλικία του και τη ώρα της ημέρας.

1. ΒΑΘΥΣ ΥΠΝΟΣ: είναι ήσυχα ξαπλωμένο χωρίς να κινείται, τα μάτια είναι καλά κλειστά, η αναπνοή είναι βαθιά και ρυθμική χωρίς κάποια κινητική δραστηριότητα. Το μωρό μπορεί να έχει σύντομα ξαφνιάσματα αλλά δεν ξυπνάει. Σε αυτήν την κατάσταση οι ορμόνες αύξησης είναι ενεργείς.

2. ΕΝΕΡΓΟΣ (ΕΛΑΦΡΥΣ) ΥΠΝΟΣ: Κινείται ενώ κοιμάται, ξαφνιάζεται στους ήχους(τινάγματα), τα μάτια ερμητικά κλειστά αλλά μπορεί να υπάρχουν αργές περιστροφικές κινήσεις των ματιών, είναι δηλαδή REM ύπνος (γρήγορες κινήσεις των ματιών). Το σώμα τινάζεται και η αναπνοή φαίνεται άρρυθμη και ρηχή. Στο πρόσωπο παρατηρούνται γκριμάτσες, χαμόγελα,τινάγματα, κινήσεις στόματος, θηλαστικές κινήσεις και συνοφρύωμα. Πιστεύεται ότι σε αυτήν την κατάσταση πραγματοποιείται η ανάπτυξη και η διαφοροποίηση του εγκεφάλου.

3. ΥΠΝΗΛΙΑ (ΜΙΣΟΚΟΙΜΙΣΜΕΝΟ): Τα μάτια μπορεί να είναι και ανοιχτά και κλειστά αλλά να φαίνεται άτονο. Μπορεί να λαγοκοιμάται. Τα χέρια και τα πόδια κινούνται ομαλά. Η αναπνοή είναι ρυθμική αλλά γρηγορότερη και πιο ρηχή από ότι στον ύπνο. Τα νεογνά είναι πιθανό να διεγερθούν σε μια κατάσταση ήρεμης εγρήγορσης.

4. ΗΡΕΜΗ ΕΓΡΗΓΟΡΣΗ: Το σώμα και τα μάτια είναι σχετικά ήσυχα και ανενεργά με φωτεινά, λαμπερά μάτια. Τα οπτικά και τα ηχητικά ερεθίσματα προκαλούν προβλέψιμες αντιδράσεις. Είναι η κατάσταση στην οποία το βρέφος αλληλεπιδρά και επιβραβεύει συναισθηματικά τους γονείς του και είναι πιο δεκτικό στο παιχνίδι.

5. ΑΝΥΣΗΧΗ ΕΓΡΗΓΟΡΣΗ (ΓΚΡΙΝΙΑ): αποτελεί μια μεταβατική φάση για το κλάμα. Είναι δεκτικό σε εξωτερικά ερεθίσματα και είναι πιθανό να ηρεμήσει ή να βρεθεί σε ήρεμη εγρήγορση από ελκυστικά ερεθίσματα. Αν τα ερεθίσματα είναι υπερβολικά μπορεί να μεταπέσει σε γκρίνια. Οι κινήσεις τους είναι σπασμωδικές και ανοργάνωτες και οι οποίες μπορεί να τους προκαλέσουν τινάγματα.

6. ΚΛΑΜΑ: κλαίει και πιθανά ουρλιάζει. Ενεργοποιεί αυτόματες αντιδράσεις ενδιαφέροντος (έγνοιας), ευθύνης και ενοχής στους γονείς. Είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να προσελκύσει τον φροντιστή του. Διαφορετικοί τύποι κλάματος επικοινωνούν πείνα, πόνο, πλήξη, δυσφορία (ενόχληση) και κούραση.

Φυσικά υπάρχουν άπειρες ενδιάμεσες καταστάσεις στην καθημερινότητα κι εκεί έγκειται και η διαφορετικότητα των ανθρώπων. Για παράδειγμα κάποιες φορές ο ένας γονιός θα πει ότι το παιδί είναι σε υπνηλία ενώ ο άλλος σε ελαφρύ ύπνο οπότε μάλλον θα αντιδράσουν διαφορετικά. Παρόλ’ αυτά αποτελεί μια πολύ χρήσιμη κατάταξη για την εκτίμηση της συμπεριφοράς των νεογνών τόσο στην καθημερινότητα όσο και στην έρευνα.
Σε πρώτη ανάγνωση όλα αυτά φαίνονται βουνό σε ένα γονιό. Γρήγορα όμως θα καταλάβει ότι όλες οι απαραίτητες φροντίδες του νεογνού γίνονται όταν βρίσκεται στις καταστάσεις 3 ή 4 οπότε τότε η αλληλεπίδραση θα είναι η μέγιστη δυνατή και το μωρό θα δείξει λιγότερα σημεία δυσφορίας. Επίσης ο βαθύς ύπνος βοηθάει το μωρό όχι μόνο στην ανάπτυξη αλλά και στον αυτοέλεγχο κατά τη μετάβαση από τη μια κατάσταση στην άλλη. Αν επίσης παρατηρήσει ένας γονιός ότι το μωρό του δυσκολεύεται να εναλλάξει ομαλά τις καταστάσεις τότε θα είναι πιο προσεχτικός, ήρεμος και αργός όταν θα θελήσει να κάνει μπάνιο το μωρό ή να το αλλάξει και θα ιεραρχεί διαφορετικά κάθε φορά τις ανάγκες του μωρού. Για παράδειγμα αν μια μέρα δείχνει κουρασμένο θα αποφύγει το μπάνιο και θα προωθήσει τον ύπνο.